Dinh dưỡng trong thai kỳ và vai trò đối với sự phát triển của thai nhi

Dinh dưỡng trong thai kỳ và vai trò đối với sự phát triển của thai nhi

“Dinh dưỡng trong thai kỳ đóng vai trò quyết định đối với sức khỏe mẹ bầu và sự phát triển toàn diện của thai nhi. Một chế độ ăn khoa học, cân đối không chỉ giúp thai nhi tăng trưởng khỏe mạnh mà còn tăng cường sức đề kháng, bảo vệ sức khỏe cho mẹ trong suốt thai kỳ và phục hồi tốt sau sinh.”

1. Dinh dưỡng trong thai kỳ và mối liên quan đến sự phát triển của thai nhi

1.1. Dinh dưỡng trong thai kỳ và cân nặng khi sinh của trẻ

Chế độ dinh dưỡng của mẹ trong thời gian mang thai là yếu tố liên quan rõ rệt nhất đến cân nặng của trẻ khi đẻ. Rất nhiều nghiên cứu đã khẳng định rằng, nếu bà mẹ được cung cấp thức ăn đầy đủ và cân đối trong thời gian mang thai sẽ bảo đảm cho thai nhi tăng cân tốt, kể cả con của các bà mẹ suy dinh dưỡng. Ngược lại, nếu bà mẹ mang thai thiếu ăn sẽ tăng nguy cơ sinh con non tháng, nhẹ cân.

Trẻ sinh non tháng, nhẹ cân khi lớn lên tăng nguy cơ mắc bệnh mạch vành, tăng huyết áp, tiểu đường, giảm dự trữ thận, giảm chức năng phổi, chậm dậy thì, dễ bị trầm cảm và tỷ lệ tử vong vì bệnh tim mạch cao. Riêng đối với trẻ gái sinh nhẹ cân có nguy cơ suy dinh dưỡng khi trưởng thành, lại tiếp tục là một yếu tố nguy cơ sinh con nhẹ cân cho thế hệ kế tiếp.

1.2. Dinh dưỡng trong thai kỳ và một số dị tật bẩm sinh

Khi mang thai, đặc biệt là trong 3 tháng đầu nếu người mẹ dinh dưỡng không đủ sẽ bị giảm sức đề kháng, tăng nguy cơ mắc một số bệnh truyền nhiễm có thể để lại các khuyết tật cho trẻ như tim bẩm sinh, sứt môi hở hàm ếch….

Thiếu axit folic là nguyên nhân chính gây dị tật ống thần kinh ở trẻ sơ sinh. Can thiệp cung cấp đủ acid folic cho mẹ trước và trong thời gian mang thai sẽ làm giảm được khoảng 50% khuyết tật này ở trẻ.

1.3. Dinh dưỡng trong thai kỳ và sự phát triển trí tuệ của trẻ

Ngay từ ngày thứ 18 của phôi đã có mầm mống hình thành não và khi phôi được 3 tháng tuổi thì não đã có đủ các thành phần.

Thời điểm 20 tuần tuổi là cột mốc quan trọng trong sự phát triển của thai nhi, khi não bộ thai nhi tăng mạnh về khối lượng và dần hoàn thiện về chức năng. Từ tuần thứ 20 đến khi chào đời, kích thước não bộ tăng gấp 6 lần và tế bào thần kinh kết nối phức tạp hơn.

Sự trưởng thành của não bộ rất quan trọng cho khả năng học hỏi và trí nhớ về sau. Quá trình này cần rất nhiều dưỡng chất như axit folic, vitamin B6, B12, mangan, đồng, iod, vitamin D, cholin, sắt và kẽm.

Giai đoạn 3 tháng cuối thai kỳ là giai đoạn não bộ tăng trưởng và trưởng thành nhanh nhất. Vì vậy, cần cung cấp đủ nhu cầu tăng lên về năng lượng và các chất dinh dưỡng của người mẹ khi mang thai.

Chế độ ăn của người mẹ đủ acid béo không no cần thiết, đủ DHA (Decosahexaenoic Acid) sẽ giúp trẻ trí thông minh, thị giác tốt và có hệ tim mạch khỏe mạnh. Nghiên cứu ảnh hưởng của trẻ sinh nhẹ cân do người mẹ thiếu dinh dưỡng trong thai kỳ lên chỉ số IQ cho thấy với mỗi 1kg nhẹ hơn khi sinh ra (so với anh/chị em sinh đôi) IQ ngôn ngữ về sau sẽ thấp hơn 13 điểm.

Chất béo chuỗi dài DHA có vai trò rất quan trọng trong hình thành tế bào não và thị giác, cụ thể là:

– Tham gia hình thành tế bào não, DHA:

+ Là thành phần chủ yếu của các acid béo tham gia cấu tạo não.

+ Cần thiết cho quá trình Myelin hóa tế bào thần kinh.

+ Tác động đến màng xináp – bộ phận điều khiển sự phóng thích và tiếp nhận chất dẫn truyền thần kinh, giúp sự truyền tín hiệu giữa các tế bào não hiệu quả hơn.

– Tham gia hình thành tế bào thị giác, DHA là:

+ Thành phần quan trọng cấu tạo tế bào võng mạc mắt.

+ Thành phần chính trong các tế bào tiếp nhận hình ảnh.

1.4. Dinh dưỡng trong thai kỳ và bệnh mạn tính không lây ở trẻ khi trưởng thành

Một số nghiên cứu cho thấy rằng thiếu dinh dưỡng trong từng giai đoạn thai kỳ liên quan đến một số bệnh mạn tính khác nhau. Mẹ thiếu dinh dưỡng vào đầu thai kỳ, trẻ có nguy cơ béo phì và bệnh tim mạch cao khi trưởng thành. Ngược lại, mẹ thiếu dinh dưỡng vào cuối thai kỳ, trẻ sẽ có nguy cơ rối loạn khả năng dung nạp glucoza cao hơn.

Dinh dưỡng trong thai kỳ và sự phát triển của thai nhi.

2. Dinh dưỡng trong thai kỳ và sức khỏe của người mẹ

Để chuẩn bị cho mang thai, quan trọng nhất là phải đảm bảo dinh dưỡng trong nhiều tuần trước khi mang thai để đảm bảo máu của người mẹ có đầy đủ các vitamin, khoáng chất và dưỡng chất khác để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của bào thai. Hơn thế nữa, giai đoạn đầu thai kỳ, thai phụ thường bị nghén không ăn uống được, quá trình trao đổi chất bị ảnh hưởng vì thế nguồn dự trữ trước khi mang thai là rất quan trọng.,.

Một chế độ dinh dưỡng đa dạng, cân đối là cần thiết để có sức khỏe tốt cho cả người mẹ lẫn thai nhi. Dinh dưỡng đầy đủ sẽ giúp mẹ có sức đề kháng tốt, tránh mắc bệnh, đủ sức để “vượt cạn” trong cuộc đẻ, mau phục hồi sức khỏe sau sinh, có đủ sữa cho con bú.

2.1. Dinh dưỡng hợp lý trong thai kỳ giúp mẹ tăng cân phù hợp

Khi mang thai, cơ thể người phụ nữ có nhiều thay đổi, đặc biệt nhất là sự thay đổi về khối lượng, cấu trúc cơ thể và thành phần của máu. Thông thường, trong một kỳ mang thai bà mẹ tăng 10-12kg bao gồm bào thai, rau thai, nước ối, máu, dịch mô, tử cung, vú. Nếu người mẹ tăng cân ít trong thai kỳ dễ có nguy cơ đẻ con nhẹ cân, thiếu vi chất (thiếu sắt, thiếu máu, can xi…). Nếu mẹ tăng cân quá nhiều trong thai kỳ sẽ sinh khó, nguy cơ bị tiểu đường thai kỳ.

2.2. Dinh dưỡng hợp lý trong thai kỳ góp phần hạn chế tai biến sản khoa

Dinh dưỡng đủ trong thời gian mang thai giúp bà mẹ khỏe mạnh, thai phát triển tốt là yếu tố quan trọng để bà mẹ vượt qua cuộc đẻ một cách thuận lợi.

Thiếu dinh dưỡng ở mẹ trong thời gian mang thai không những gây hậu quả thiếu các chất dinh dưỡng cho mẹ và phát triển thai và là điều kiện thuận lợi cho nhiễm độc thai nghén, làm tăng nguy cơ sẩy thai, thai lưu, khó sinh, sinh non/nhẹ cân, và một số tai biến khác.

2.3. Dinh dưỡng hợp lý trong thai kỳ tăng khả năng tạo sữa sau sinh

Dinh dưỡng hợp lý trong thai kỳ giúp mẹ tăng cân đủ (10-12 kg/thai kỳ) và dự trữ đủ các chất dinh dưỡng cho tạo sữa sau sinh. Thiếu dinh dưỡng trong thai kỳ, người mẹ sẽ không đủ khả năng để tạo đủ số lượng sữa và đảm bảo chất lượng sữa cho sự phát triển toàn diện của bé.

2.4. Dinh dưỡng hợp lý trong thai kỳ giảm nguy cơ mắc một số bệnh ở mẹ

– Dinh dưỡng đủ sẽ giảm nguy cơ thiếu folate (vitamin B9), là một thành phần tham gia vào quá trình tạo máu. Thiếu folate thường gây bệnh thiếu máu hồng cầu khổng lồ, nguy cơ sẩy thai cao, sinh non, sinh con nhẹ cân.

– Dinh dưỡng không đầy đủ trong thai kỳ sẽ làm suy giảm miễn dịch của cả mẹ và thai nhi. Thiếu vi chất dinh dưỡng, đặc biệt là kẽm sẽ ảnh hưởng xấu tới sự phát triển và chức năng của hầu hết các tế bào miễn dịch, tế bào T, tế bào B và đại thực bào làm giảm sản xuất globulin miễn dịch, IgA, IgM và IgG..

– Chế độ ăn nghèo dinh dưỡng hoặc không cân đối trong thời kỳ mang thai có thể dẫn đến một số bệnh lý như thiếu máu do thiếu sắt, thiếu kẽm, tiểu đường thai kỳ, tăng huyết áp thai kỳ.

2.5. Dinh dưỡng hợp lý trong thai kỳ giảm các vấn đề thường gặp khi mang thai

Khi mang thai, phụ nữ có thể bị chán ăn một hoặc nhiều món ăn, buồn nôn, nôn, ợ nóng, táo bón thường do một số nguyên nhân liên quan đến dinh dưỡng như:

– Buồn nôn, nôn thường liên quan đến thiếu vitamin B6

– Rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy do ăn phải thức ăn khó tiêu hoặc không an toàn.

– Táo bón: liên quan đến thiếu chất xơ, ít uống nước, số lượng thực phẩm tiêu thụ không đủ và cả do giảm nhu động ruột khi mang thai

– Phù có thể do chèn ép hoặc cũng có thể do thiếu dinh dưỡng.

– Chuột rút do thiếu Can xi và vitamin D

=> Cung cấp đủ các thành phần dinh dưỡng, vi chất sẽ giảm các biểu hiện trên cho phụ nữ có thai.

Đồng hành cùng sức khỏe mẹ và bé tại Bệnh viện Sản Nhi Vĩnh Phúc

Tại Bệnh viện Sản Nhi Vĩnh Phúc, các mẹ bầu được thăm khám, tư vấn dinh dưỡng và theo dõi thai kỳ toàn diện bởi đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng giàu kinh nghiệm. Bệnh viện cung cấp đầy đủ dịch vụ từ chăm sóc thai sản, xét nghiệm sàng lọc, siêu âm, tư vấn dinh dưỡng đến hỗ trợ sinh sản và chăm sóc trẻ sơ sinh. Chăm sóc chuyên sâu tại các khoa:

Khoa Sản Bệnh: Điều trị và theo dõi sát sao các bệnh lý thai kỳ như đái tháo đường thai kỳ, tăng huyết áp, tiền sản giật, dọa sinh non, rau tiền đạo… giúp bảo vệ an toàn cho cả mẹ và thai nhi.
Khoa Dinh dưỡng – Tiết chế: Tư vấn thực đơn khoa học, xây dựng chế độ ăn cân đối, bổ sung vi chất cần thiết (sắt, canxi, acid folic, DHA…) nhằm đảm bảo sức khỏe mẹ bầu và sự phát triển toàn diện của bé.
Trung tâm Hỗ trợ sinh sản (IVF), Khoa Sơ sinh – Hồi sức tích cực, cùng hệ thống cận lâm sàng hiện đại luôn sẵn sàng đồng hành cùng gia đình trong suốt hành trình làm mẹ.

Với hệ thống trang thiết bị hiện đại, không gian khám chữa bệnh thân thiện và phương châm “Văn minh – Hiện đại – Thân thiện”, bệnh viện là lựa chọn tin cậy để mẹ bầu yên tâm chăm sóc sức khỏe cho mình và thai nhi.

Liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời – vì sức khỏe hôm nay chính là nền tảng cho tương lai mai sau.

Hotline CSKH: 0911.553.115/ Cấp cứu 24/7: 0859.873.115