Bệnh tay chân miệng (HFMD): nhận biết sớm, điều trị đúng, phòng ngừa hiệu quả

 Bệnh tay chân miệng (HFMD): nhận biết sớm, điều trị đúng, phòng ngừa hiệu quả

Tay chân miệng (TCM) là bệnh truyền nhiễm do virus thuộc nhóm enterovirus gây ra, phổ biến nhất là coxsackievirus A16 và enterovirus 71. Bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, có thể lây qua đường tiêu hóa, hô hấp và tiếp xúc trực tiếp. Tại Việt Nam, tay chân miệng có xu hướng tăng cao vào hai thời điểm giao mùa trong năm: tháng 3–5 và tháng 9–12.

Phần lớn các trường hợp bệnh nhẹ và tự hồi phục sau 7–10 ngày. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện và theo dõi sát, bệnh có thể diễn tiến nặng, gây biến chứng nguy hiểm như viêm màng não, viêm não, liệt và thậm chí tử vong.

1. Dấu hiệu nhận biết bệnh tay chân miệng

Phụ huynh cần chú ý đến các biểu hiện sau:

• Sốt, biếng ăn, mệt mỏi, đau họng, quấy khóc nhiều hơn bình thường

• Loét miệng: xuất hiện các đốm đỏ nhỏ sau đó loét đau khiến trẻ chảy dãi nhiều, khó ăn uống. Vị trí thường gặp ở quanh môi, niêm mạc miệng, lưỡi và họng

• Phát ban, nổi bóng nước nhỏ ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, đôi khi ở khuỷu tay, đầu gối, mông

• Các triệu chứng có thể không xuất hiện cùng lúc và mức độ khác nhau tùy trẻ

Khi có nghi ngờ, cần đưa trẻ đi khám để được chẩn đoán chính xác và theo dõi sát các dấu hiệu cảnh báo nặng.

2. Dấu hiệu bệnh chuyển nặng cần nhập viện ngay

Phụ huynh cần đặc biệt lưu ý và đưa trẻ đến cơ sở y tế khi trẻ có các biểu hiện sau:

• Sốt cao trên 39°C kéo dài quá 2 ngày

• Ngủ hay giật mình (từ 2 lần trong vòng 30 phút trở lên)

• Lơ mơ, ngủ gà ngủ gật

• Đi loạng choạng, yếu chi

• Kích thích, quấy khóc bất thường không rõ nguyên nhân

Đây là những dấu hiệu cảnh báo tổn thương thần kinh trung ương, cần can thiệp kịp thời.

3. Nguyên tắc điều trị bệnh tay chân miệng

Hiện chưa có thuốc đặc trị virus gây tay chân miệng. Việc điều trị chủ yếu là theo dõi, chăm sóc hỗ trợ và giảm triệu chứng:

• Hạ sốt bằng paracetamol hoặc ibuprofen (theo đúng liều lượng, hướng dẫn của bác sĩ)

• Đảm bảo trẻ được uống đủ nước, ăn các thức ăn mềm, mát, dễ nuốt

• Súc miệng bằng nước muối sinh lý hoặc nước muối ấm giúp làm dịu vết loét

• Theo dõi sát các dấu hiệu nặng trong những ngày đầu

Không tự ý dùng kháng sinh hoặc thuốc bôi, thuốc uống không rõ nguồn gốc khi chưa có chỉ định y tế.

4. Chăm sóc trẻ tại nhà khi bị tay chân miệng thể nhẹ

• Không chọc vỡ hay bôi thuốc lên các phỏng nước trừ khi có chỉ định của bác sĩ

• Vệ sinh cơ thể và tắm rửa hằng ngày với nước sạch

• Cho trẻ ăn đồ lỏng, mát, tránh thức ăn cay, nóng, chua, mặn

• Theo dõi sát biểu hiện toàn thân, đưa trẻ đi khám ngay nếu có biểu hiện bất thường

5. Phòng bệnh tay chân miệng

Vì hiện chưa có vắc-xin phòng bệnh tay chân miệng, biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất là:

• Rửa tay đúng cách bằng xà phòng nhiều lần trong ngày, đặc biệt trước khi ăn và sau khi thay tã

• Vệ sinh đồ chơi, dụng cụ ăn uống, nơi sinh hoạt của trẻ thường xuyên

• Không để trẻ khỏe mạnh tiếp xúc với trẻ đang bị bệnh

• Đảm bảo môi trường sống thông thoáng, sạch sẽ

• Tiêm chủng đầy đủ các loại vắc-xin khác để tăng cường miễn dịch cho trẻ

Khám và điều trị tay chân miệng tại Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Vĩnh Phúc

Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Vĩnh Phúc là địa chỉ tin cậy trong chẩn đoán và điều trị các bệnh ở trẻ em, trong đó có bệnh tay chân miệng. Với đội ngũ bác sĩ nhi khoa giàu kinh nghiệm, hệ thống xét nghiệm hiện đại, khu vực cách ly riêng biệt và quy trình chăm sóc toàn diện, bệnh viện luôn sẵn sàng đồng hành cùng phụ huynh trong việc bảo vệ sức khỏe con em mình.

Khi trẻ có các dấu hiệu nghi ngờ hoặc cần theo dõi diễn tiến của bệnh tay chân miệng, hãy đưa trẻ đến khám tại khoa nhi của bệnh viện để được tư vấn, theo dõi và điều trị đúng cách.

Thông tin liên hệ:

• Địa chỉ bệnh viện: Km9, Quốc lộ 2, đường tránh Vĩnh Yên, xã Đồng Văn, huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc

• Phòng khám sản – nhi: 394 đường Mê Linh, phường Khai Quang, TP. Vĩnh Yên

• Hotline: 0911.553.115

• Facebook/Zalo/Youtube: Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Vĩnh Phúc

Tài liệu tham khảo:

1. WHO. Hand, foot and mouth disease – Fact sheet. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hand-foot-and-mouth-disease

2. CDC. About Hand, Foot, and Mouth Disease. https://www.cdc.gov/hand-foot-mouth/about/index.html

3. Bộ Y tế. Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh tay chân miệng – Quyết định số 3415/QĐ-BYT ngày 05/7/2022