Tiêm huyết thanh viêm gan B cho trẻ sơ sinh có mẹ bị nhiễm viêm gan B là biện pháp quan trọng nhất giúp phòng ngừa lây truyền bệnh viêm gan B từ mẹ sang con. Vậy tiêm huyết thanh viêm gan B cho trẻ vào thời điểm nào là thích hợp nhất?
.jpg)
1. Tình hình nhiễm vi rút viêm gan B
Hiện nay, trên thế giới ước tính có trên 2 tỷ người đã từng hay đang bị nhiễm vi rút viêm gan B (HBV), khoảng 400 triệu người mang HBV mạn, trong đó 75% là người châu Á. Hàng năm, có gần 1 triệu người chết do những bệnh lý liên quan đến nhiễm HBV như xơ gan, ung thư gan. HBV lây nhiễm gấp 100 lần so với HIV. HBV là một yếu tố gây ung thư đứng hàng thứ 2 sau thuốc lá, là nguyên nhân gây ra 60-80% trường hợp ung thư gan nguyên phát và 50% trường hợp xơ gan.
2. Đường lây truyền virus viêm gan B từ mẹ sang con
Viêm gan B lây truyền qua các con đường: Từ mẹ sang con, truyền máu, quan hệ tình dục. Trong đó, tỷ lệ viêm gan B lây truyền từ mẹ sang con chiếm tỷ lệ cao nhất. Tỷ lệ truyền bệnh từ mẹ sang con tùy thuộc vào thời điểm người mẹ bị bệnh. Nếu mẹ mắc bệnh trong 3 tháng đầu thai kỳ có tỷ lệ truyền bệnh sang con là 1%. Nếu thai phụ mắc bệnh trong 3 tháng giữa thai kỳ thì tỷ lệ truyền bệnh sang con là 10%. Với trường hợp mắc bệnh ở 3 tháng cuối thai kỳ, tỷ lệ truyền bệnh lên tới 60 - 70%.
Về đường lây bệnh, viêm gan B chủ yếu lây từ mẹ sang con trong lúc mang thai và sinh đẻ: Máu từ nhau thai truyền cho bé; sản dịch, máu của mẹ lây cho trẻ sơ sinh; trẻ sơ sinh hít hoặc nuốt phải dịch có virus viêm gan B từ người mẹ,... Người mẹ sinh thường hay sinh mổ đều có thể truyền virus viêm gan B cho con trong lúc chuyển dạ.
Để giảm nguy cơ lây nhiễm bệnh viêm gan B từ mẹ sang con, trẻ sơ sinh cần được tiêm ngừa vắc-xin viêm gan B và tiêm huyết thanh viêm gan B. Do đó tiêm
3. Thời điểm và liều lượng tiêm Huyết thanh viêm gan B cho trẻ sơ sinh
Ở trẻ có thể nhiễm viêm gan B sơ sinh từ mẹ có HbsAg dương tính (cơ thể đang bị nhiễm siêu vi B) và HbeAg âm tính (siêu vi B đang trong giai đoạn nằm yên, không sinh sôi) thì ngay sau khi sinh, trẻ cần được tiêm một liều huyết thanh viêm gan B và một mũi vắc-xin ngừa viêm gan B. Huyết thanh viêm gan B là chủng dự phòng cho trẻ có kháng thể ngay để đề kháng với viêm gan B nếu sản phụ mang virus viêm gan B. Vắc-xin được tiêm nhắc lại vào thời điểm tháng thứ 2 và tháng thứ 4 sau sinh.
Với người mẹ có cả HBsAg dương tính và HBeAg dương tính thì trẻ sơ sinh sẽ được tiêm 2 liều huyết thanh viêm gan B và 1 mũi vắc-xin ngừa viêm gan B. Các mũi vắc-xin tiếp theo sẽ được tiêm ở tháng thứ 2 và tháng thứ 4 sau sinh. Lịch tiêm vắc-xin tuân thủ theo đúng hướng dẫn của Bộ Y tế.
Thời điểm tiêm huyết thanh viêm gan B cho trẻ, nên tiêm huyết thanh và vắc-xin viêm gan B trong vòng 12 - 24 giờ sau sinh, tốt nhất là trong vòng 12 giờ. Khi đó, bé sẽ có trên 95% cơ hội không bị mắc viêm gan B sau này. Còn trong trường hợp không tiêm phòng đúng cách hoặc tiêm phòng quá muộn, trẻ sẽ có nguy cơ cao bị viêm gan siêu vi B.
Mục đích của việc tiêm chủng: Globulin miễn dịch kháng viêm gan B có công dụng tạo miễn dịch thụ động, một mũi vắc-xin viêm gan B tái tổ hợp có công dụng tạo miễn dịch chủ động cho trẻ. Vị trí tiêm kháng thể HBIg phải khác với vị trí tiêm vắc-xin viêm gan B.
Trình tự tiêm phòng viêm gan B cho trẻ có mẹ mang virus viêm gan B như sau:
· Mũi sơ sinh: Tiêm trong vòng 24 giờ, tốt nhất là 12 giờ sau sinh. Cần tiêm phối hợp cùng huyết thanh kháng viêm gan B;
· Mũi 1: Tiêm khi trẻ đủ 2 tháng tuổi;
· Mũi 2: Tiêm khi trẻ đủ 3 tháng tuổi;
· Mũi 3: Tiêm khi trẻ đủ 4 tháng tuổi;
· Mũi nhắc lại: Tiêm khi trẻ đủ 18 tháng tuổi với vắc xin 6 trong 1. Tốt nhất nên hoàn thành tiêm vắc-xin viêm gan B trước khi trẻ được 24 tháng tuổi.
Sau 5 năm, nên cho trẻ làm xét nghiệm kháng thể chống virus viêm gan B (HbsAb). Nếu kết quả cho thấy kháng thể HBsAb < 10mUI/ml thì cần tiêm nhắc lại một liều vắc-xin viêm gan B để đảm bảo hiệu quả phòng bệnh cho trẻ.
Hy vọng các bậc cha mẹ sẽ lưu ý vấn đề tiêm huyết thanh viêm gan B cho trẻ sơ sinh. Nếu trường hợp mẹ bị viêm gan B, cần thiết tiêm cho trẻ càng sớm càng tốt (tốt nhất trong vòng 12 giờ sau sinh) để làm giảm nguy cơ lây truyền bệnh sang cho con.
Nguồn tham khảo: Bệnh viện Vinmec, Hội y học Thành phố Hồ Chí Minh
Đơn nguyên tiêm chủng