BÀN CHÂN THUỔNG – DẤU ẤN CỦA NHỮNG BƯỚC ĐỜI MỘC MẠC
Từ đầu năm 2025 đến nay, Khoa Chấn thương Chỉnh hình và Phẫu thuật Tạo hình Thẩm mỹ đã tiếp nhận và điều trị nhiều trường hợp trẻ mắc các bệnh lý về bàn chân như: bàn chân thuổng, bàn chân bẹt, bàn chân vẹo, chân chữ O, chân chữ X… Đây đều là những dị tật ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận động, dáng đi và sự phát triển cơ – xương – khớp của trẻ nếu không được phát hiện và can thiệp sớm.
Đầu tháng 8 năm 2025, khoa tiếp nhận một trường hợp bệnh nhi nữ 23 tháng tuổi. Trẻ mới tập đi, dáng đi không vững, thường đi bằng mũi bàn chân và các đầu ngón, gót chân không chạm đất, kèm theo biểu hiện đau cơ và căng cứng cẳng chân. Hai bàn chân luôn ở tư thế duỗi (plantar flexion), hạn chế vận động cổ chân.
Sau khi thăm khám và đánh giá lâm sàng, các bác sĩ chẩn đoán trẻ mắc “bàn chân thuổng (foot drop)”. Trẻ được nắn chỉnh biến dạng và bó bột cố định tư thế chức năng của bàn chân, đồng thời hướng dẫn tập vật lý trị liệu phục hồi chức năng giúp các nhóm cơ duỗi cổ chân hoạt động trở lại bình thường.
Nhờ can thiệp sớm, điều trị đúng và phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ – kỹ thuật viên – gia đình, sau một thời gian điều trị và tập luyện, trẻ đã cải thiện đáng kể dáng đi, gót chân chạm đất và bước đi vững vàng hơn, phục hồi gần như hoàn toàn chức năng vận động bình thường.
1. Bàn chân thuổng là gì?
Bàn chân thuổng là tình trạng yếu hoặc liệt cơ duỗi cổ chân, làm cho bàn chân rơi xuống khi bước đi. Người bệnh thường phải nhấc đùi cao hơn bình thường để không bị vấp vào mũi chân dáng đi này được gọi là “dáng đi con cò”.
Là một biến dạng của bàn chân, trong đó:
+ Bàn chân bị duỗi đổ hoặc gập lòng ở khớp cổ chân.
+ Phần mũi bàn chân bị hướng xuống dưới.
+ Thường đi kèm với co rút gân gót (gân Achilles) và/hoặc co rút các cơ cẳng chân sau, khiến gót chân khó hoặc không thể hạ xuống chạm sàn.
+ Biến dạng này làm giảm khả năng gập mu bàn chân (nâng mũi chân lên về phía cẳng chân), gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến dáng đi và sinh hoạt.
2. Nguyên Nhân
Bẩm sinh: Thường gặp nhất là một thành phần của bàn chân khoèo bẩm sinh. Trong trường hợp này, gân gót (Achilles tendon) và các mô mềm phía sau cẳng chân bị ngắn và co rút.
Co rút gân gót: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Gân gót bị ngắn hoặc co rút, kéo bàn chân xuống
Tổn thương thần kinh: Các bệnh lý ảnh hưởng đến thần kinh ngoại biên hoặc trung ương (ví dụ: bại não, đột quỵ, chấn thương tủy sống) có thể gây mất cân bằng cơ, làm cơ gập lòng mạnh hơn cơ gập mu.
Bất thường cấu trúc xương: Xương cổ chân bị biến dạng.
3. Triệu chứng nhận biết bàn chân thuổng
Không thể nâng mũi bàn chân lên khi đi hoặc đứng.
Khi đi phải nhấc cao đầu gối để tránh quệt mũi chân xuống đất.
Cảm giác tê, yếu, hoặc mất cảm giác ở mu bàn chân và ngón chân.
Lâu dần có thể teo cơ cẳng chân do không sử dụng thường xuyên.
4. Biến chứng bàn chân thuổng
Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, biến dạng bàn chân thuổng có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng đến khả năng đi lại và chất lượng cuộc sống như:
+ Dáng đi bất thường: Người bệnh phải nhón gót (đi bằng mũi hoặc phần trước bàn chân) để di chuyển.
+ Loét chân và chai chân: Do tăng áp lực và ma sát quá mức ở phần trước bàn chân và ngón chân.
+ Biến dạng ngón chân: Ngón chân có xu hướng co quắp hoặc hình búa.
+ Đau mạn tính: Đau ở lòng bàn chân (viêm cân gan chân), ngón chân và mắt cá chân.
Phương Pháp Điều Trị
Điều trị bảo tồn (Không phẫu thuật)
Thường áp dụng cho trẻ sơ sinh và các trường hợp nhẹ/mới mắc phải.
Nắn chỉnh và Bó bột : Bác sĩ nắn chỉnh dần bàn chân và bó bột để cố định, lặp lại sau mỗi 1-2 tuần.
Tập vật lý trị liệu: Các bài tập kéo giãn thụ động và chủ động nhằm kéo dài gân gót và các cơ phía sau cẳng chân.
Nẹp chỉnh hình
Điều trị Phẫu thuật
Áp dụng khi điều trị bảo tồn thất bại hoặc trong các trường hợp co rút nghiêm trọng.
6. Lời khuyên từ các bác sĩ chuyên khoa Chấn thương chỉnh hình và Tạo hình thẩm mỹ
Việc phát hiện và điều trị bàn chân thuổng sớm là vô cùng quan trọng, đặc biệt ở trẻ em, để đảm bảo sự phát triển bình thường của hệ vận động. Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu đi kiễng gót kéo dài, hạn chế gập mu cổ chân, hoặc đau dai dẳng, hãy thăm khám với bác sĩ chuyên khoa Chỉnh hình để được đánh giá và có kế hoạch điều trị kịp thời.
Trẻ trong “độ tuổi vàng” từ 2-8 tuổi, có thể cải thiện tích cực khi theo sát chỉ định bác sĩ.
Trẻ trên 8 tuổi, khả năng điều trị ngày càng giảm dần và kéo dài lâu hơn.
Bệnh viện Sản Nhi Vĩnh Phúc
Với đội ngũ cán bộ chuyên môn sâu, hệ thống máy móc hiện đại là địa chỉ được nhiều khách hàng tin tưởng về phẫu thuật chỉnh hình, thẩm mĩ như: bàn chân thuổng, bàn chân bẹt, bàn chân khoèo, chân chữ O, chân chữ X, tách dính ngón tay, ngón chân, thừa ngón tay, ngón chân, phẫu thuật U máu, U bạch huyết…
